ترنم زندگی

درباره زنان چه میدانیم و وضعیت آنان را درجوامع چگونه تحلیل می کنیم ؟
مکاتب مختلف انسان شناسی وجامعه شناسی هر یک از دیدگاه خود تحلیلی از موقعیت اجتماعی زنان ارائه میدهند اما بیشترین گروه فمنیسم هات هستند که بنا به ماهیت مکتبشان انتظار می رود که تحلیلی جامع وپاسخی کاملتر به این سوال بدهند .ما دراین نوشتار سعی داریم تاعلاوه بر معرفی دیدگاه فمنیسم در این مورد مروری هم بر دیدگاه اسلام داشته باشیم.
برخی فمنیستها (فمنیستهای لبیرال و مارکسیست فمنیستهای سنتی )زنان را در موقعیت نابرابر وفروتر از مردان میدانند در مقابل گروهی دیگر که رادیکال فمنیستها، سوسیال فمنیستها وفمنیستهای روانکاو و مارکسیست فمنیستهای معاصر به نظریه ستم گری اعتقاد دارند که براساس این نظریه زنان تحت ستم، تابعیت ، تحمیل،سوءاستفاده وبدرفتاری مردان می باشند به عبارتی وضعیت متفاوت زنان ومردان از تصمیم ارادی وآگاهانه مردان در سوءاستفاده ازآنان ناشی میشوند نه عواملی چون طبقه اقتصادی یا سازمان اجتماعی.
در واقع میتوان گفت تمامی گروههای فمنیستی در این نکته که وضعیت متفاوت زنان ومردان ناشی از اختلافات طبیعی دو جنس نمی باشند ، مشترک هستند. دردهه 1970 اوج مطالعاتی برای اثبات این مدعا صورت گرفت که نتایج بسیار این مدعا رااثبات ونتایج تحقیقات زیادی نیز به رد این دیدگاه منجر شد .بررسی کالبد شناسی جنسیت زنانه واقعیتهایی را دراختیار فمنسیها قرار داد تا برخلاف گروههای یادشده با تکیه برالگوبندی جنسیتی دیدگاه تحلیلی تازه ای را ارائه دهند .به عقیده آنان الگوهای متفاوت رشد هرمونی زن ومرد تفاوتهای را دررفتار آنان منجر شده است . این گروه خواستار آن هستند که شیوه متمایز زندگی زنان نه به عنوان انحرافهایی از شیوه بهنجار بلکه به منزله گونه ای کارآمد که میتواند جای شیوه مردانه بگیردبه رسمیت شناخته شود ومعتقدند که دانش همگانی ،پژوهشهای والگوبندی زندگی اجتماعی باید به گونه ای تنظیم شوند که شیوه هستی زنانه را جدی بگیرند. اینان سعی میکنند بر تجربیات خاص زنان تاکید وسعی میکنند تا دیدگاه مردانه موجود در نظریه فمنیسم را توضیح دهند آنان در مقابل فمنیستهایی که نقش مادری وفعالیتهای خانگی را دلیل برفروتری زنان دانسته اند ویژگیهایی چون عادت ماهیانه، حاملگی، زایمان وشیردهی را مثبت ارزیابی کرده واز نگاه آنان نقش مادری وجامعه پذیری خاص زنان موجب میشود آنان بیشتر بر موهبت زندگی واقف شوند و که هرگاه شیوه زندگی زنانه درجامعه عجین شود و بخشی از حیات همگانی گردد جهان برای ما مکانی امن تر و انسانی تر خواهد شد.

از دیدگاه اندیشه اسلام نیز میتوان به تحلیل موقعیت اجتماعی زنان درجامعه پرداخت اما آنچه اسلام میگوید اساسا متفاوت از اندیشه فمنیسم است چراکه دراسلام توصیف وضعیت زن ومرد بر تصیری مبتنی است که از خدا جهان وانسان ارائه میگردد .خلقت جهان وانسان براساس تدبیر وحکمت خداوند آفرینشی بدون نقص است واو پیوسته به هدایت تکوینی جهان میپردازد بنابراین برخلاف اندیشه ماتریالیستی ،طبیعت را وحشی و برخلاف رادیکال فمنیستها عامل ستم به علیه زنان نمیداند . درآفرینش آن خدای بخشایش گر هیچ گونه اختلاف نمی بینی باز بنگر آیا خلل ونقصانی می بینی؟( سوره ملک آیه 3) با وجواین اندیشه اسلامی براین باور است که آفرینش دوجنس متفاوت به منظور بقای نسل بشر و ایجاد سکون وآرامش در پیوند یافتن دو جنس است . واز نشانه اواین است که از نوع خودتان همسری برای شما آفرید تابدان ها آرام کیرید،ومیانتان دوشتی ورحمت نهاد (روم آیه 21)
در اندیشه دینی انتظارات خداوند از زن ومرد زمینه ساز اعطای استعداهاست وقانونگذاری نیز متناسب با آن دو. با ترسیم دقیق ارزشها، توصیفها واحکام است که می توان به نابسامانی وضعیت زنان وفرودستی آنان در طول تاریخ نه به دلیل وجود نابرابریها بلکه به دلیل انحراف از برنامه الهی که از وحی بدست آمده پی برد. دراندیشه اسلامی زن همچون مرد انسانی است که قابلیت دست یابی به کمال و رشد انسانی را داراست وبه همین دلیل مکلف ونسبت به عملکرد خود مسئول است . مردان وزنان مسلمان ، مردان وزنان با ایمان، مردان وزنان عبادت پیشه، مردان وزنان راستگو ، مردان وزنان شکیبا، مردان وزنان فروتن ، مردان وزنان صدقه دهنده ،مردان وزنان زوه دار، مردان وزنان پاکدامن ،مردان وزنان که خداوند را فراوان یاد میکنند خداوند برای آنها آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است.
اندیشه دینی زن را موجودی متفاوت از مرد می داند که انتظارات واستعداهای مختلف جایگاه خاصی به او عنایت کرده است . براین اساس نادیده گرفتن تفاوتهای دوجنس به همان اندازه به جامعه انسانی وشخصیت زن آسیب میرساند که نادیده انگاشتن برابری انسانی.